top of page
  • Heeni Jacob

Te Whakamaaori – Ehara I Te Mahi Maa Te Tamariki


 

Nā Hēni Jacob i whakarato āna whakaaro mō te whakamāoritanga o ngā pukapuka mō ngā tamariki, inarā, ko te pukapuka Te Rātaka a Tama Hūngoingoi tuarua: Ko Rodrick kei Runga.

Kei raro te whārangi te hono mō te hokonga o te pukapuka. Heoi anō, kāore anō kia taea e te toa te tuku te pukapuka āpānoa kia mutu he rāhui o te huaketo mā te Kāwanatanga.

ko rodrick kei runga

He pārekareka tonu te whakamāori i ngā pukapuka tuatahi e rua o te huinga nei, Te Rātaka a Tama Hūngoingoi, engari i reira ōna anō āhuatanga i kōruru ai te rae, i rapurapu anō ai te hinengaro.

Ko tētahi wero, ko te tini noa o ngā kupu tangirite me ngā tūhau. Heoi anō, e tika ana kia pēnei te pakiwaituhi. Ko te whārangi tuatahi o Ko Rodrick kei Runga, kei reira nei a Rodrick e tāpatupatu ana i āna pahū, hei tauira o te kupu tangirite: CRASH SMASH BADUM THUMP WHOMP BIDI BUM BOP. Mō te whakamāoritanga, i tīkina atu he kupu Māori tūturu e āhua rite ana anō te tangi me te tikanga, hei tauira ko te KURU mō te SMASH me te HAPURU mō te THUMP. Ko ētahi ia, he mea waihanga hei whakaata i te tangi i whakaaro rā au koia te tino o te kupu Pākehā. Ko te PIRI PĀ PAKO mō te BIDI BUM BOP ētahi i pērā.

Ko tētahi waimarie nui, mō te nuinga o ngā tūhau kei ngā pukapuka Pākehā, arā ētahi kupu Māori tūturu e rite ana. Koia ētahi ko te Gaah! (ko te tikanga i te horopaki i puta ake ai, he rite ki te ‘Paka!’, ana ko te Aeha! te mea tūturu i hoatu ki tēnā), ko te ‘Whatever!’ (Kia ahatia!) me te ‘Dag Nab’ (Pōkokohua). Kāore pea e mōhio whānuitia ana ngā tūhau Māori katoa i uru ki te pukapuka, engari nā runga i te horopaki me te reo kei ngā kanohi, e taea ana te tikanga o te tino nuinga te hīkaro. Me te aha, kua noho mai ngā pukapuka o Tama Hūngoingoi hei tino rauemi whakaako i ēnei tūmomo kōrero Māori iti te kupu, nui te kori.

Kāore pea e mōhio whānuitia ana ngā tūhau Māori katoa i uru ki te pukapuka, engari nā runga i te horopaki me te reo kei ngā kanohi, e taea ana te tikanga o te tino nuinga te hīkaro.

He wā anō ko te mea i ngahau ai te kōrero Pākehā, he rāwekeweketanga reo, pēnei i te kupu tikanga-rua, i te ruri heahea, i te whakahua ngahau rānei. I ngā wāhi i pērā ai te āhua, ka mate taku kimi i tētahi mea āhua taurite, i te mea kīhai i taea te mea rite pū ki te reo Māori. Hei tauira, i te pukapuka tuarua, e whakaaro ana ngā kiritata he pīwari kē te teina o Greg, he whakahua hē nōna i te kupu ‘chocolate’, ka ‘chokwit’ kē. Ko te ‘tiakarete’ te kupu i whakamahia mō te ‘chocolate’ i te pukapuka, engari ko te whakahua hē tūturu a ētahi nohinohi kōrero Māori, ko te ‘takalete’ – ka makere te ‘i’, ā, ka ‘l’ kē te ‘r’ Māori. Koia i whakamahia ai ko tēnei i konei.

Ko Rodrick te tuakana o Greg (ko ia anō tēnā ka whakararuraru i a Greg). Kei tētahi pēne puoro a Rodrick, ko te Loded Diper te ingoa. Kua tuhia hoki te ingoa nei ki te taha o tō rātou wakaroa. Ko te ingoa nei, kei te āta whakakotiti i te tuhi tūturu, i te ‘loaded diaper’, he hapa tātaki kē rānei – kei te āhua tonu o ō whakaaro ki te matatau o Rodrick ki te tuhi. Ki tā Greg, ko te tuhi hē nei, he hē pokerehū, kāore tonu tana tuakana i te mōhio kei te hē.

Ko te mate mō te tauira Māori o te pukapuka, katoa ngā kupu rite te tangi, he rite anō te tuhi, te tātaki. Hinga ana i konei te tātaki hē hei huarahi whakangahau i te ingoa o te pēne o Rodrick. Whakatau ana au me mau tonu ki te whakaaro o te ‘kope kī’, i te mea kei reira te ‘pito kata’. Engari hei paku tārehu i te ingoa, pērā i tā te reo Pākehā, hei whakaatu hoki kāore pea i pērā rawa te pai o ngā pūkenga tuhi o Rodrick, ka wehea ngā kupu ki te wāhi hē, ko ‘Ko Pekī’ te otinga mai. Ko te tūmanako kua paku mimingo ngā pāpāringa o te tangata kōrero Māori ka pānui ana ia i tēnei.

Ko te tūmanako kua paku mimingo ngā pāpāringa o te tangata kōrero Māori ka pānui ana ia i tēnei.

Ko tētahi uauatanga ka auau te ara ake i te whakamāori kōrero, ko te whai kia uru katoa te whakamāoritanga ki te wāhi i noho mai ai ngā kupu Pākehā. I pā anō taua mate ki tēnei mahi nei. Ahakoa kāore i tino uaua te reo o ngā pukapuka Tama Hūngoingoi, me kī pēnei ake, he taonga ia kupu. Ki te waiho tētahi kupu iti nei ki rahaki, ka tino kitea pea taua hapa i te whakamāoritanga.

He wā anō ka raru te roa i te kupu kotahi noa, i te whakaaro kotahi noa. Ko te ‘magic act’ hei tauira o tēnei. Ko te ‘mahi tūmatarau’ te mea i whakaaro ai au e tino tika ana, engari e rima pū te roa ake o te kupu Māori, tēnā i te kupu Pākehā. Tērā e hua te tangata he raru iti noa, engari kia rua ngā putanga o taua kupu ki te whārangi kotahi, kua tōrena atu pea ngā kōrero ki te whārangi whai i muri. Kāore hoki tērā e whakaaetia i te pakipūmeka – mā mātua hono tahi te kōrero me tōna anō pikitia e rite ana.

He punua ruri kei ngā pukapuka e rua nei kua whakamāoritia. Tē taea ngā ruri nei te whakamāori kia mau pū anō ngā āhuatanga katoa o ngā kupu Pākehā. Ko tāku kē, he kimi ara kē atu e mau ai te matū o te kōrero, e rite ai te roa, e puta ai he huarite (me he ruri huarite) e menemene anō ai te kaipānui – kua kōruru anō te rae, kua rapurapu anō te hinengaro i konei!

He kimi ara kē atu e mau ai te matū o te kōrero, e rite ai te roa, e puta ai he huarite e menemene anō ai te kaipānui – kua kōruru anō te rae, kua rapurapu anō te hinengaro i konei!

Kei ōna wāhi anō o ngā pukapuka e rua ētahi kīwaha Merikana, kupu Merikana e tauhou ana ki a au. Me kore ake ngā whakamārama mai a Kūkara i aua kupu rā. Ko ‘Dag nab’ tētahi. Nā runga i te horopaki, ka whakapae au he rite ki te ‘Pōkokohua’, engari he taonga tonu te tūpato. Waihoki, i tino kitea te tika o tēnei kōrero i a au ka tūpono ki te ‘big fanny granny’ i te pukapuka tuatahi. Mokori anō i āta noho au ki te wānanga i te tikanga o te kupu nei. Ohorere katoa ana au i tukua tēnei kōrero kia rere i te pukapuka mā te tama 12 ōna tau (mā wai kē atu rānei). Kātahi au ka maumahara ake i te āhua rua tau ki muri ka whakamārama mai tētahi ko te ‘fanny pack’ ki ngā Merikana, he ‘bum bag’ ki a mātou i a mātou e taiohi ana. Ka ora taku ngākau i tēnei hokinga mahara, ka tino ora anō hoki i te mōhio kua karohia e au te whakamāoritanga hē katoa, me te whakamā nui katoa, mai, mai anō!

Āe rā, e tika ana te kōrero, he mahi pārekareka te whakamāori, engari ehara i te mahi māmā, ehara i te mahi mā te tamariki!

Te Raataka a Tama Huungoingoi Nā Jeff Kinney

Nā Hēni Jacob ngā kōrero i whakamāori Penguin NZ RRP: $22.00

 

HeEni Jacob

He uri a Hēni Jacob nō Ngāti Raukawa. Kei Ōtaki e noho ana. Āpiti atu ki te whakamāori i ngā momo kōrero Pākehā huhua noa, he tuhi rauemi, pukapuka a Hēni mā te hunga āhua matatau e ako ana i te reo Māori.

bottom of page