He arotakenga pukapuka ēnei, mō ngā pukapuka pikitia hou nā Kurahau rāua ko Renee Chin. Nā Shirley Simmonds, ko Tamihana Simmonds (10 ōna tau), rātou ko Raukawa Simmonds (e 9 ōna tau) ngā arotakenga i tuhi. He aha ō mātou whakaaro? Me pānui koutou i ēnei pukapuka!
Tio Tiamu, nā Kurahau rāua ko Laya Mutton-Rogers (Huia Publishing)
Kāore e kore ka mōhio tātou katoa i te haunga a ngā waewae pirau! I te wā e pānui ana mātou i tēnei pukapuka, te ahua nei, ka rongo mātou ki tērā haunga.
He whārangi ō Tio Tiamu ēnei.
Ka aroha ki a Tio. Ka tipu ia, ka tipu ōna waewae, ka tipu hoki te haunga o ōna waewae. Ka whakararu tēnei kehakeha ki ngā mea katoa; ki ngā ika, ngā manu, ngā ngangara me ngā putiputi. He tino raru ki ngā tangata. Ka whakatoi me te whakaweti rātou ki a Tio.
Ka aroha ki a Tio. Ka tipu ia, ka tipu ōna waewae, ka tipu hoki te haunga o ōna waewae.
I kī mai a Tamihana, ‘he ngākau nui tā Tio Tiamu’. Ka hiahia a Tio ki te awhina i ngā tangata, ēngari ahakoa te aha, kāore tētahi ka whakahoa i a ia. I whakarerekē rātou i tona ingoa. I pana rātou i a ia, kātahi ka haere ia ki wahi kē kia noho ki tōna ake.
E ai kī a Raukawa, ‘he pouri rawa tēnei. He mahi kino te whakaweti.’
Nā Tamihana ēnei whakaaro.
Nāwai rā, ka tau ētahi raru nui ki tērā rohe. Ko te mahi a Tāwhirimātea, a Tangaroa, a Tama-nui-te-rā, a Rūaumoko hoki. Nā ngā taringa nui, ngā ringa nui, me te tinana nui o Tio Tiamu i whakahaumaru ake i ngā tāngata. Ia te wā, nā te mahi a Tio, ka ora tonu te iwi.
He whārangi ō Tio Tiamu ēnei.
Ahakoa he pōuri te kaupapa o te pukapuka nei, he maha ngā painga ki a mātou. He pai rawa ngā kōrero whakaaturanga e pā ana ki ngā waewae a Tio. He maha ngā kupu hou me ngā tūāhua hou ki a mātou tokotoru. He kupu rite ētahi. Hei tauira:
haunga = kehakeha
koikara = matimati
kerakera = wetiweti
Nā Raukawa ēnei whakaaro.
He rawe ngā whakaahua ō tēnei pukapuka. Mēnā ka whai koe i ngā pikitia, ka taea e koe ki te whai i te pakiwaitara hoki. Ka kite hoki tātou i te tino hoa a Tio, ko te manu, ki roto ia whakaahua, ia wharangi o tēnei pukapuka. Ka piri te manu kia Tio tae noa ki te mutunga.
Mēnā ka whai koe i ngā pikitia, ka taea e koe ki te whai i te pakiwaitara hoki.
I te wā e pānui ana mātou, ka puta ngā pātai:
He maunga tūturu a Maunga Mimi?
Ka rere te mimi i a Maunga Mimi? (te pātai a Raukawa)
He aha ai ka tupu a Tio i pērā?
He aha te take kaore ia i horoi i ōna waewae? (i kī mai a Raukawa, ‘mēnā ka horoi ia i ōna waewae, kei te tino poto tēnei pukapuka!’)
He aha te take i mahi whakaweti ngā tangata i ngā wā katoa?
Me te pātai nui – he aha te ngako o tēnei pūrākau?
He whārangi ō Tio Tiamu ēnei.
Ki a mātou nei, e rua ngā whakaaro mātua ki roto i tēnei pukapuka. Tuatahi, he mea kino te mahi whakaweti. Tuarua, ko te akoranga nui ō tēnei pūrākau: manaakitia. Manaaki tangata, ahakoa te aha.
I pānui mātou i ngā pukapuka e rua – reo Māori me te reo tauiwi hoki. E ai ki a Tamihana, ‘ko tōku tino ko te mea Māori’.
Tio Tiamu
Nā Kurahau i tuhi
Nā Laya Mutton-Rogers ngā pikitia i tā
Huia Publishing
RRP $25
Tīrama, Tīrama, Whetū Riki E / Twinkle, Twinkle Little Star, nā Renee Chin (Hachette NZ)
Ka mōhio ngā tamariki katoa ki tēnei rangi, ōrite ki te rangi mō te arapū Ingarihi, me te rangi mō te waiata e pā ana ki te hipi pango me ōna pēke wūru. I ngā wā o mua, kaore au e mōhio he ōrite te rangi mō ēnei waiata e toru.
He whārangi ō Tīrama, Tīrama, Whetū Riki E ēnei.
Nō reira, ka mōhio kē mātou ki tēnei pakiwaitara e pā ana ki te whetū e kanapanapa ana i te rangi. Ko te me ohorere ki ahau, ko te roanga ō te waiata. I pōhehe ahau he waiata poto, kotahi anake te wāhanga, engari kei te hē. Nō reira, kei te hiahia ahau ki te pānui i te toenga o tēnei kōrero paki. Ko tētahi tino mahi o te whetū kia arahi i te tangata haere i te pō.
Nō reira, ka mōhio kē mātou ki tēnei pakiwaitara e pā ana ki te whetū e kanapanapa ana i te rangi. Ko te me ohorere ki ahau, ko te roanga ō te waiata.
Nā Raukawa ēnei whakaaro.
Ko ruru te kaimahi o te pō, e kawea ana i ngā reta ki ngā manu katoa: kea, kiwi, tūī, pukeko, pīwaiwaka, kakapō. Ka mutu te mahi a te ruru, ka hoki ia ki te moe, ka kimo hoki te whetū i te putanga mai a Tama-nui-te-rā. Tērā pea ko te tino kaupapa o tēnei pakiwaitara kia whai whakaaro tātou katoa mō ngā tangata e mahi ana i te wā e moe ana te nuinga o mātou. He tuku mihi tēnei ki a rātou.
I hiakai ngā tamariki i te pānui!
I kī mai a Raukawa, he mea pai kua whakamāori i tēnei waiata. Ka whakaae ahau. Ki ahau nei he pai ake mehemea ka tuhi te reo Māori hei reo tuatahi ki roto i te pukapuka. I ngana mātou ki te waiata tēnei waiata i roto i te reo. He uaua! Tē taea ki te whakataki kia tika. Tērā pea he pai noa tēnei hei pukapuka pānui.
He whārangi ō Tīrama, Tīrama, Whetū Riki E ēnei.
Te pīwari hoki o te ruru! Ko te ruru tētahi o ō mātou tino manu. Ka rata a Tamihana rāua ko Raukawa ki ngā pikitia. He pai hoki ki a Tamihana te wero ki roto i te pukapuka. I kimi mātou i ngā ngangara i ia pikitia; ko te pūrerehua, te mumutawa me te māwhitiwhiti. He paku whakataetae ia te wā ka tāhuri au i te whārangi.
Nā Tamihana ēnei whakaaro.
He pai tēnei pukapuka ki ngā tamariki nohinohi. He mea āwhina hoki mō ngā tāngata e ako ana i te reo. Ka taea e tātou ki te whai i ngā reo e rua i te wā e pānui ana i tēnei pukapuka e pā ana ki te whetū iti e tīramarama ana.
TIIrama, TIIrama, WhetUU Riki E / Twinkle, Twinkle Little Star
Nā Renee Chin Nā Piripi Walker ngā korero i whakamāori RRP $19.99
Shirley Simmonds
Tokorua ngā tama a Shirley, ko Tamihana rāua ko Raukawa. He kairangahau hauora Māori aShirley. Ko tētahi o ōna tino whainga kia tipu ake āna tama ki roto te reo a o tātou tūpuna.Ka whai hoki rātou i te mahi kaitiakitanga. Ka rata a Shirley ki te tuhituhi, pānui pukapuka,me te mahi māra.
He uri hoki a Tamihana (10 ōna tau) rāua ko Raukawa (tata ki te 9 ōna tau) o Ngāti ToaRangatira. Ko ētahi mahi tino pai ki a rāua; ko te pānui pukapuka, takaro ‘lego’, kaukau kiroto i te moana, mahi kapa haka, me te tunu panakeke.
Ka noho tē whānau nei i te rohe o Tauranga Moana.
.